The Phoenix has landed... maar wanneer?

De Phoenix hoeft niet uit z'n as te herrijzen. Het ruimtevaartuig is netjes op de poolbodem van Mars geland. Een belangrijke dag in de historie van Mars. Maar welke dag was het eigenlijk?

25 mei 2008 natuurlijk. Maar dat bedoel ik niet. Welke dag was het op Mars?

Een jaar op Mars duurt langer dan een jaar op Aarde. De tijd loopt natuurlijk niet trager, maar Mars doet er langer over om zijn rondje rond de zon te voltooien en de tijdsduur van zo'n rondje is nu eenmaal de definitie van een jaar. Een marsjaar is ongeveer twee keer langer dan de onze, om precies te zijn 686 aardse dagen, 23 aardse uren en 18 aardse minuten. Een marsdag noemen we een sol en heeft ongeveer dezelfde lengte als bij ons: 24 aardse uren, 39 aardse minuten, and 35 aardse seconden.

In 1985 bedacht Thomas Gangale de Darische kalender (vernoemd naar zijn zoon) om tijdsindelingen op Mars mogelijk te maken.

Een marsjaar heeft daarin 24 maanden, elk kwartaal kent 6 maanden. Elke maand duurt 28 sols, behalve de laatste van het kwartaal, die duurt 27 sols - of ook 28 sols als het om een schrikkeljaar gaat. Een jaar is een schrikkeljaar als het oneven is of als het door 10 deelbaar is, tenzij het door 500 deelbaar is.

De grootste uitdaging in het opstellen van een Marskalender ligt in het bepalen van het begin van de Martiaanse jaartelling. Een messias is nog niet op Mars neergedaald om een jaartelling op gang te brengen. Bij gebrek daaraan nam Thomas Gangale als Marsgoeroes Johannes Kepler en Galileo Galilei, die in 1609 Mars wetenschappelijk omschreven.

En zo kunnen we nu de officiële Marsdatum vaststellen waarop Phoenix landde:

Sol Mercurii 4 Makara 213

DNA replicatie

Welke theorie je ook aanhangt die het ontstaan der soorten verklaart, de basis van al het leven op aarde, het DNA, is een groot wonder.

Zeker als je het volgende filmpje bekijkt, dat via een animatie laat zien hoe replicatie van het DNA molecuul plaatvindt.

De "lopende band" van biochemische machientjes trekt de dubbele spiraal van het DNA uit elkaar in twee strengen en maakt een kopie DNA van elke streng. Het DNA dat gekopieerd moet worden komt de draaiende blauwe moleculaire machine binnen, heliocase genaamd, dat, om de dubbele spiraal af te wikkelen, zo snel als een straalmotor draait. Eén streng wordt zonder oponthoud gekopieerd. De andere streng daarentegen moet achterwaarts gekopieerd worden en het kopieerproces vindt daar stukje bij beetje plaats.

Pure magie, in elke cel van ons lichaam.

Craquelé de realité

Stel je voor dat je een rol speelt in een toneelstuk. Het decor is schitterend en overtuigend, je mede-acteurs doen goed hun best. Je speelt al zolang mee dat je in je rol bent gaan geloven. Maar toch, af en toe verschuift een decorstuk en kun je achter de coulissen kijken. Voor even kun je zien dat het spel waarin je speelt slechts een gekunsteld deel van een grotere werkelijkheid moet zijn.

Net als in de film The Truman Show, waarin Truman Burbank (Jim Carrey) af en toe haarscheurtjes ontdekt in een verder shiny happy world, blijkt uit kwantummechanische experimenten dat ook wij in een werkelijkheid leven die zijn best doet de schone schijn overeind te houden.

Kwantummechanica leert ons dat iets zich in een onbepaalde toestand bevindt zolang het nog niet is waargenomen. Door het waar te nemen, verdwijnt de onbepaaldheid en is het vanaf dan óf zus, óf zo.

Voorbeeld: Rita Verdonk kan linksom, rechtsom of recht door zee. Onbepaald. Haar politieke programma is nog niet waargenomen. Echter, zodra ze de politieke arena betreedt, waar het wachten nog op is, wordt ze ogenblikkelijk bepaald (en gaat waarschijnlijk rechtsom).

Dit gekke fenomeen blijkt uit het "dubbele spleet" experiment (zie hier voor een filmpje daarover), waarin een elektron of een lichtdeeltje zich als een golf gedraagt totdat het wordt waargenomen (waarna het een deeltje wordt). De waarneming alleen is dus voldoende om het gedrag van het deeltje daarna te wijzigen. Een uitgebreide versie van dit experiment, de delayed choice quantum eraser (zie hier), bewijst dat dit gekke fenomeen nog veel gekker is. In dit experiment wordt de waarneming van het deeltje namelijk uitgesteld. Als de waarneming uiteindelijk toch gedaan wordt, heeft het deeltje al een stukje geschiedenis achter de rug. Nu blijkt dat die geschiedenis zich aanpast aan wat is waargenomen. Het lijkt er op dat uit meerdere geschiedenissen die geschiedenis gekozen wordt, die het beste past bij de waarneming. Ook al is de duur van dat stukje geschiedenis bijvoorbeeld duizend jaar. Het is net alsof iemand achter de coulissen rent en vliegt om haarscheurtjes te lijmen.

Over de interpretatie van wat we via experimenten te weet komen wordt nog gediscussieerd. Misschien bestaan al die verschillende geschiedenislijnen wel parallel naast elkaar en bevaren wij een uitgestrekte tijdzee en zien we ons schuimspoor achter ons als de enige echte tijdlijn.

Malta

Reageerbuis was met vakantie, vandaar de tijdelijke dip in blogfrequentie.

Isis en ik bezochten Malta, waar we Franz en Belladonna ontmoetten die, onafhankelijk van ons, ongeveer dezelfde boeking gemaakt hadden. Een bizar toeval, waarmee weer even een tipje van de sluier van de bizarre werkelijkheid opgelicht werd.

Dat blijkt uit het boek dat ik in de vakantie las (het is nog niet uit, ik ben, als langzame maar grondige lezer, op pagina 200 van de 493): The fabric of the cosmos van Brian Greene. Een opsomming van wat tot nu toe bekend is over de structuur van de werkelijkheid.

Ik zal af en toe een blog schrijven over de opmerkelijkste bevindingen in dat boek

Broeikassamenzwering en het antropisch principe

Steeds meer hoor ik om me heen mensen die twijfelen of er nu echt een broeikaseffect aan de gang is waardoor het klimaat opwarmt. Is er iets mis met ons of met het klimaat?

Er is veel theoretisch onderzoek gedaan waaruit blijkt dat het bekende broeikaseffect van CO₂ leidt tot opwarming van de aarde. Voor wie niet genoeg heeft aan theorie, zijn er nu ook praktische aanwijzingen, zoals gestage temperatuurstijging sinds de industriële revolutie, smeltende gletsjers en een verdwijnende noordpool.

Broeikassceptici beweren echter dat het ecologische systeem van de aarde groot en flexibel genoeg is om de uitstoot van CO₂ te compenseren. Of het broeikaseffect zou door machthebbers in het leven zijn geroepen om extra belastinggeld te innen, om het volk angstig en gewillig te maken of om opkomende economieën zoals China en India onder de duim te houden. Complottheorieën steken de kop op.

Broeikassceptici kennen veel gewicht toe aan incidenten die het broeikaseffect tegenspreken. De koude zomer in Nederland in 2007, of een afkoelende oceaan rond Antarctica. Waarom wordt aan incidentele afwijkingen zoveel waarde toegekend, terwijl de noordpool voor onze ogen verdwijnt? Waarom denkt men dat er een complot gesmeed wordt om ons te doen geloven in opwarming? Is het angst om wat komen gaat? Is het weerzin om algemeen aanvaarde waarheden te accepteren? Is het gezonde skepsis om te voorkomen dat we veel geld gaan uitgeven voor iets dat niet bestaat?

Ik denk dat het geloven in complottheorieën bij de mens hoort en door de evolutie is uitgevonden om te voorkomen dat totalitaire gedachten ontstaan. Wedden op meer dan één paard geeft een betere overlevingskans. Zodra consensus dreigt, steken enkelingen de kop op die iets anders beweren.

Deze reflex heeft z'n diensten bewezen in het verleden, maar kan ons nu de das om doen.

Stel je het volgende voor: een paneel met honderd knoppen. Iemand bedient dit paneel en drukt elke minuut op een willekeurige knop. Dan komt er een wetenschapper langs die zegt op te houden met knoppen drukken, omdat een van de knoppen de aarde zal laten exploderen. Maar vervolgens komt er een andere wetenschapper langs die zegt dat er niets aan de hand is en dat je gewoon door kan gaan met het indrukken van knoppen. Wat moet je doen? Het verstandigste moet zijn: stoppen met knoppen drukken totdat 100% vast is komen te staan welke van de twee wetenschappers gelijk heeft. Ook al kun je twijfel hebben, we moeten toch, uit voorzorg, doorgaan met het treffen van maatregelen. En ondertussen onderzoek blijven doen.

Op de bodem van de oceanen bevinden zich gigantische voorraden gashydraten, waarin het broeikasgas methaan ligt opgeslagen. 55 Miljoen jaar geleden is 4000 gigaton methaan vrijgekomen, vlak nadat de aarde enigszins opwarmde. Een opwarming van de oceanen zorgde er namelijk voor dat gashydraat begon op te lossen, methaan in de atmosfeer vrijkwam en een dramatische kettingreactie op gang kwam. Pas honderdduizend jaar later werd weer een normale situatie bereikt. Deze gashydraten zullen weer vrijkomen, als de oceanen van de aarde opnieuw opwarmen. Daarnaast kunnen er andere kettingreacties zijn, waarvan we het bestaan niet afweten.

Is de CO₂-norm die door het Kyoto-protocol gesteld is voldoende? Misschien niet. Deze hoeveelheid CO₂ in de atmosfeer viel in het diepe verleden samen met een tijdperk waarin er geen ijs op Antarctica was. Misschien liggen er nog meer kettingreacties te wachten. Met een ijsloos Antarctica stijgt de zeespiegel met 60 meter.

Hier komt het antropisch principe van pas. Omdat de aarde het klimaat voor heel lange tijd stabiel heeft gehouden, zijn we gaan geloven dat de aarde, "Gaia", een organisme is dat er naar streeft alles in harmonie te houden. Maar als dat niet gebeurd was, waren we hier niet geweest om het te constateren. Misschien is het gewoon een gelukkige samenloop van omstandigheden en zijn er heel veel planeten in het universum waar het slechter is afgelopen. Op de happy few planeten waar het tenauwernood goed ging, zoals bij ons, komen wezens in de verleiding te geloven in een oppermacht die achter de schermen voor harmonie zorgt.

Resultaten uit het verleden geven geen garantie voor de toekomst. In het bestaan van de mensheid hebben we een zeer gelijkmatig klimaat gekend. We zijn geneigd te denken dat we ons dús in een stabiel evenwicht bevinden. Maar kijken we verder terug, dan zien we dat de aarde extreme verhitting en extreme afkoeling heeft meegemaakt, veroorzaakt door kettingreacties. In dat geval bevinden we ons in een labiel evenwicht en hebben we er alle belang bij om dit precaire evenwicht zorgvuldig te bewaren.

Het antropisch principe

Zix en ik zaten gister op een zonnig terras bij Studio. En waar heb je het dan over? Precies: over God, het universum en het antropisch principe.

Stelling: de natuurwetten in het universum zijn zó op elkaar ingesteld, dat er wel leven móest ontstaan. Als een van de natuurwetten maar een greintje anders was, was het universum in elkaar geklapt of waren er nooit planeten ontstaan. Dit bewijst het bestaan van een intelligentie, God, die hier voor heeft gezorgd.

Er zijn drie opties:

Optie 1. De natuurwetten zijn toevallig precies zo afgesteld, zonder God. Een grote toevalligheid.

Optie 2. De natuurwetten zijn afgesteld door God. Geen toeval.

Optie 3. De natuurwetten zijn precies afgesteld, maar geen toeval, want er zijn ontelbare andere universa waarin het wel mis ging.

Optie 1 en 2 verklaren eigenlijk niets, maar zeggen "het zij zo". Optie 3 is wat bekend staat als het antropische principe. Dit principe zegt dat het universum zo is, omdat als het anders zou zijn, er geen leven was ontstaan om dit te kunnen constateren.

Optie 1 en 2 kunnen niet als wetenschappelijke theorie dienen, omdat een theorie falsificeerbaar dient te zijn: je moet in staat zijn om een bewijs te vinden dat een theorie ontkracht. Een bewijs tegen God is praktisch onmogelijk, omdat er geen welomschreven beeld van God is. Als er bijvoorbeeld een bewijs tegen het scheppingsverhaal wordt gevonden, wordt eenvoudig de interpretatie van de bijbel of het beeld van God bijgesteld.

Optie 3 heeft een betere kans falsificeerbaar te zijn. Uit deeltjesfysica volgen allerlei theorieën die het bestaan van andere universa ondersteunen of verwerpen.

Meer onderzoek (de deeltjesversneller in Genève) kan antwoord geven op de of we ons bestaan te danken hebben aan God, toeval of diversiteit. Kunnen we het eindelijk ergens anders over hebben.

Elsevier? Vierendelen!

Elsevier blijft verbazen. Zie het als de denktank van rechts Nederland, alhoewel denktank... het is meer tanken uit de onderbuik en daar dan een redenatie bij zoeken.

Die onderbuik heeft maar een paar organen:

Het anti-moslim orgaan
Dit orgaan produceert anti-moslim, pro-Israël en pro-Westen enzymen.
Gevolg: bezette gebieden in Israël zijn onbespreekbaar, de Koran moet verboden worden, Wilders is een halve god.

Het pro-auto orgaan
Dit orgaan produceert pro-auto en anti-milieu enzymen.
Gevolg: broeikaseffect bestaat niet, er is sprake van een "milieu-maffia" en kernenergie is geweldig.

De volgende poll behandelt de vraag: Moslims blijken niet in debat te willen gaan met Geert Wilders. Begrijpelijk?
Let op: de vraag waarom Wilders al die jaren zelf niet in debat heeft willen gaan is nooit gesteld. Verder wordt veralgemeniseerd: gesuggereerd wordt dat álle moslims niet in debat willen.

De uitslag: 68% heeft geen begrip voor het standpunt van moslims. Een man die hun heilige boek vergelijkt met Donald Duck, die hun boek wil verbieden, die hun geloof illegaal wil laten verklaren, die er desnoods mensenrechten wetten voor wil aanpassen, met die man willen veel moslims niet in debat. Onbegrijpelijk vindt 68%.

Simon Roozendaal, columnist bij Elsevier, schreef de column Goh, de milieubeweging vindt Shell te machtig. Hij zegt hierin dat Shell maar een muis is vergeleken bij de milieubeweging, omdat die laatste de media in zijn macht heeft en daarom in PR machtiger is dan Shell. Daar zit wel wat in, maar echt smullen wordt het als je de reacties leest. Zoals F.J. Ververs schrijft:

Ik wordt zo langzamerhand knap beroerd van al dat muljeu gedoe. Kunt u het zich nog herinneren die zure regen? Geiten-wollen-sokken-figuren die met spiegeltjes ronddartelden in het bos en "onweerlegbare" bewijzen hadden dat het bos naar de knoppen was of, op zijn minst, ging. Iedereen heeft al zijn heffingen betaald en daarna heb ik er nooit meer iets van gehoord. Naar de zuidpool transporteren die freaks en het liefst per muljeu vriendelijke bakfiets, model Femke of Diederik.

Hij rijdt waarschijnlijk zelf in een auto met katalysator, ademt de lucht uit gefilterde fabrieksschoorstenen en eet sla van mest-geïnjecteerde bodem. Maar hij denkt dat de zure regen als vanzelf is opgelost, omdat het een illusie was, uitgevonden door milieufreaks die niks beters te doen hadden.

Simon Roozendaal is wetenschapsredacteur bij Elsevier. De wetenschapsartikelen van Elsevier zijn bijna altijd tenenkrommend. Ze zijn verkeerd vertaald, benadrukken nét het verkeerde of trekken verkeerde conclusies.

En dan is er Liesbeth Wytzes, ook columniste bij Elsevier. Zij draagt haar steentje bij aan de discussie die ontstaan is door staatssecretaris van Volksgezondheid Jet Bussemaker (PvdA), die wil dat er meer aandacht komt voor de rol die allochtonen hebben gespeeld in de bevrijding van Nederland na de Tweede Wereldoorlog.

Uiteraard heeft ook zij het anti-moslim orgaan in haar onderbuik. Ze bagatelliseert daarom de rol van allochtonen natuurlijk, door aantallen gesneuvelden met elkaar te vergelijken. Op zich al een slechte methode, maar ze gebruikt ook nog eens vertekende cijfers. Ze noemt alleen het aantal van negentien gesneuvelde Marokkanen in een graf dat na lang zoeken gevonden is. En negentien vindt ze de moeite van het noemen niet waard (hoe is haar waardering van de zestien Nederlandse militairen die in Afghanistan zijn omgekomen?).

In werkelijkheid hebben in Europa 77.000 Marokkanen in de oorlog gevochten, een groot getal in vergelijking met de 1200 Nederlandse soldaten. In Nederland zijn 100.000 van de 140.000 joden gedeporteerd en vermoord, door de hulp van Nederlandse ambtenaren. De Marokkaanse sultan Mohammed V weigerde de 200.000 joden in zijn land uit te leveren aan de Duitsers.

In die 1200 Nederlandse soldaten bevonden zich ook nog eens Antillianen en Surinamers.

En dan hebben we het nog niet eens over de wederopbouw waar we veel "lage-loners" uit Turkije en Marokko voor hebben ingeschakeld.

Ik kijk uit naar het spoeddebat van de PVV.

Biotex

Biotex probeert het wel, maar het lukt 'm niet. Hij heeft een hagelwit vachtje, met hier en daar wat vlekjes; vandaar de naam Biotex.

Maar 's nachts heeft zijn libido niet zoveel last van z'n albedo. En vannacht was het raak. De wereld is één mereltjesweduwe rijker.

De zinloze strijd voor de goede zaak

Sinds een jaartje of zo vertoon ik me op het forum van Elsevier. Dit ultrarechtse tijdschrift vraagt er gewoon om.

Ik geef tegengas aan al die ongenuanceerde meningen die daar opgetekend worden. Ik probeer her en der wat nuances aan te brengen in de hoop dat het iets teweeg brengt. Een volkomen heilloze weg natuurlijk, maar ik kan het toch niet laten.

Sinds een paar jaar mag je in Nederland openlijk uitkomen voor ongenuanceerde, ongefundeerde kroegpraatmeningen. De website Geenstijl.nl heeft er zelfs een handelsmerk van gemaakt. Hartstikke leuk natuurlijk, totdat die mensen zichzelf serieus gaan nemen. Een Geenstijl-journalist die een politica tot het uiterste tergt en het filmpje dan als nieuws publiceert is ook hartstikke leuk, totdat je beseft dat hij een Geert Wilders of een Mark Rutte met rust laat. Geen stijl, wel een politieke agenda.

Isis en ik wilden ooit een Nederlandse vlag kopen. Gezellig uithangen met Koninginnedag, inhangen met 4 en weer uithangen met 5 mei. Maar nu niet meer. De Nederlandse vlag is geen vrijblijvende gezellige lap textiel meer, maar besmeurd met allerlei twijfelachtige sentimenten.

Toen Rita Verdonk met haar krukken richting katheder strompelde om haar partij te lanceren, werd ze begeleid door het volkslied. Het volkslied! Dat lied mag alleen gespeeld worden in bijzijn van een lid van het koninklijk huis. Maar blijkbaar geeft het trots zijn op Nederland je het recht om nationale waarden door het slijk te halen.

UPDATE: Op 4 mei acht uur 's avonds, hebben we de buurt geterroriseerd met harde muziek en gelach en gepraat. We waren de twee minuten stilte vergeten. We kwamen er om tien over acht achter. We bieden hierbij de buurt onze welgemeende excuses aan voor het door het slijk halen van deze traditie.