woensdag, april 30, 2008

Democratie 2.0 Deluxe

Eén man één stem. Dat is democratie in optima forma. Althans, dat is wat men denkt. Niets is minder waar. De wereld is toe aan democratie 2.0 Deluxe.

Met een relatief klein budget kunnen verkiezingen, gebaseerd op één man één stem, gemakkelijk beïnvloed worden. Stel je voor dat je twee concurrerende partijen hebt, aan elkaar gewaagd, laten we zeggen Democraten en Republikeinen. Voeg daar een derde partij aan toe, een kleintje, die democratische stemmen afpakt, bijvoorbeeld een Green Party. Gevolg: de Republikeinen winnen.

Dit is precies wat er gebeurde in de Verenigde Staten in 2000, toen George Bush van Al Gore won. Ralph Nader van de Green Party pikte stemmen van de Democraten af, waardoor George Bush de kans kreeg de verkiezingen te winnen (met nog wat hulp van andere frauduleuze technieken).

Dit effect beviel de Republikeinen zo, dat ze de Green Party financieel ondersteunden in de verkiezingen van 2004.

Het één man één stem principe is werkelijk het slechtst denkbare democratische systeem. Er zijn andere systemen die beter zijn.

Een systeem is beter als de kiezers tevredener zijn over de uitslag. Dit wordt uitgedrukt in "Bayesian regret", een parameter dat aangeeft hoe ongelukkig kiezers met de uitslag zijn. Er is een systeem dat minder "Bayesian regret" oplevert dan het door ons omarmde systeem.

Het systeem heet "Instant Run-off Voting" (IRV). Kiezers krijgen de mogelijkheid om hun voorkeur te verdelen over een aantal kandidaten. De volgorde geeft aan naar wie hun meeste voorkeur uitgaat. Een stem ziet er dan bijvoorbeeld zo uit:
1. Groen Links - 2. PvdA - 3. SP - 4. D66
of zo je wilt
1. Trots op Nederland - 2. PVV - 3. VVD - 4. CDA

Bij het tellen van de stemmen wordt allereerst gekeken wie de meeste eerste-keuze stemmen heeft ontvangen. Als er geen overtuigende meerderheid is, worden van de stembiljetten die als eerste-keuze een kandidaat hadden die de minste eerste-keuze ontving, die eerste-keuze geschrapt en de overige keuzes schuiven een plaatsje op. Op deze biljetten wordt de tweede-keuze dus eerste-keuze etc. Dan wordt opnieuw geteld wie de meeste eerste-keuze stemmen ontving met een overtuigende meerderheid.

Dit systeem wordt sinds 1918 met succes al toegepast in Australië voor het kiezen van the country's House of Representatives.

We moeten even wennen aan het idee. Maar het is duidelijk dat we beter uit zijn met een systeem waarin één man meer dan één stem heeft.

Bron: New Scientist

Links:
Range voting - Wikipedia
FairVote

Labels: