Als een roepende in de woestijn

In 1978 of 1979 werd een radio-documentaire uitgezonden, Als een roepende in de woestijn, die ik als jongen van 12 jaar opnam en daarna tientallen keren beluisterd heb.

De aanleiding voor de documentaire was een langspeelplaat, gemaakt voor buitenaardse wezens, en bevestigd aan de ruimtesondes Voyager 1 en de Voyager 2, gelanceerd door de NASA in 1977. Ruimtesondes die op precies het juiste moment gelanceerd werden om een passage langs alle belangrijke planeten in ons zonnestelsel mogelijk te maken. Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus werden van dichtbij gefotografeerd.
De langspeelplaat was niet bedoeld voor deze planeten, waarvan al werd aangenomen dat leven daar onmogelijk was. Na het passeren van Neptunus was hun wetenschappelijke missie ten einde en sindsdien vliegen ze met een snelheid van tientallen kilometers per seconde het onmetelijke universum in, op zoek naar andere sterren, andere planeten waarop leven zich wel ontwikkeld heeft.

Ruimtegoeroe Carl Sagan, hoogleraar astronomie en ruimtewetenschappen, was betrokken bij het maken van de langspeelplaat. Buitenaardse wezens, mochten ze de Voyagers ooit ontdekken en onderscheppen, kunnen aan de hand van de plaat leren hoe het leven op aarde is. De koperen langspeelplaat, met goud overtrokken, dient te worden afgespeeld op 16 2/3e toeren per minuut met de aanwezige diamanten naald. Grafische afspeelinstructies zijn bijgevoegd.
Behalve geluiden van de aarde (huilende baby's, blaffende honden, vulkanen, treinen), kleurenfoto's (gecodeerd), groeten in vele talen (de Nederlandse groet luidt "hartelijke groeten aan iedereen") en een toespraak van de toenmalige secretaris-generaal van de Verenigde Naties Kurt Waldheim, veel later veroordeeld vanwege zijn oorlogsverleden, bevat de plaat muziek. Er is gekozen voor muziek omdat muziek de menselijke emotie het best in beeld brengt. Of die boodschap overkomt op wezens met een andere perceptie is nog maar de vraag (zelfs verwante dieren kunnen onze muzikale smaak niet altijd waarderen). De plaat zal in ieder geval de nieuwsgierigheid van de wezens opwekken.

Het was de bedoeling dat de Voyagers ongeveer 5 jaar zouden functioneren. Daarna zouden de interne batterij, de zender of een ander essentieel onderdeel hoogstwaarschijnlijk uitvallen. Door een gelukkig toeval werken de Voyagers nu nog steeds, 29 jaar na lancering. Het functioneren van de langspeelplaat is overigens niet afhankelijk van batterijen. De plaat kan ook nog na miljoenen jaren "opgezet" worden. Hoewel de Voyagers sinds de lancering met tientallen kilometers per seconde van ons vandaan vliegen, zenden ze vanaf die ongelooflijke afstand, ver voorbij de grens van ons zonnestelsel, nog steeds signalen naar Aarde. Signalen die we nog amper kunnen ontvangen met grote schotelantennes. Zo blijft de geest van Carl Sagan, veel te vroeg aan kanker overleden, voortleven in zijn visionaire uitvinding.

De radiodocumentaire werd gepresenteerd door Lex Braamhorst, een Avro-presentator uit vervlogen tijden (Hersengymnastiek: "Mieke, wat is de stand?"). Verder is Peter Schreuder te horen, een vergeten wetenschapsjournalist, die zijn radio-artikel altijd afsloot met "Peter Schreuder, Avro, New York". Op internet is overigens niets van hem te vinden. Luister hier naar een soundbite van Peter Schreuder, uit de documentaire.

Internet bestond toen nog niet en ik moest het hebben van radio en tv voor het bevredigen van mijn informatiebehoefte. De documentaire was voor mij dus erg waardevol en ik heb het tientallen keren beluisterd. De documentaire begint en eindigt met muziek van Vangelis, die de oneindigheid van het heelal goed uitdrukt. De ontvangst van mijn radiootje was niet perfect, maar dat had ook een voordeel want de ruis gaf me het gevoel direct met het universum in verbinding te staan. Deze documentaire en zeker ook de tv-serie Cosmos heeft m'n bewustzijn van de wereld zo gevormd dat ik maar niet kan wennen aan de waan van de dag die in deze wereld een hoofdrol speelt. Het gebrek aan grote (kosmische) thema's in de politiek, maatschappij en op verjaardagsfeestjes maakt me wat eenzaam...

Ik heb besloten de documentaire integraal op dit weblog te zetten. Ik neem aan dat alle copyright verjaard is. Het programma duurt in totaal 1 uur en 14 seconden.

Link:

Als een roepende in de woestijn - AVRO radiodocumentaire uit 1979 (60 min 14)
Voyager Golden Record op YouTube (7 min 15)
Voyager Golden Record op NASA website